همه ما حداقل روزی یکی دوبار از شارژر لپ تاپ و سایر دستگاههای الکترونیکی استفاده میکنیم. به لطف آداپتور لپ تاپ میتوانیم با برق شهری دستگاهمان را شارژ کنیم، و از این رایانههای قابل حمل در مکانهای مختلف به راحتی استفاده کنیم. با توجه به اینکه شارژر لپ تاپ و استفاده از آن با زندگی ما گره خورده است، چقدر شارژر لپتاپ را میشناسیم؟
مطلب پیش رو از مجله فطعه بهار یک راهنمای کامل درباره شارژر لپ تاپ که یکی از قطعات لپ تاپ و هرچه باید درباره آن بدانید است. ابتدا نحوه کار آداپتور را توضیخ میدهیم؛ سپس بخشهای تشکیلدهنده آن را بررسی میکنیم: و پس از آنایی با نحوه خواند اطلاعات آن، در آخر نیز نکاتی را برای نگهداری بهتر آن با شما در میان میگذاریم.
تفاوت شارژر لپ تاپ با آداپتور لپ تاپ چیست؟
معمولا کسی بین دو عبارت “شارژر لپتاپ” و “اداپتور لپ تاپ” تفاوت خاصی قائل نمیشود؛ اما بهتر است تفاوت دقیق آنها را بدانیم.
تفاوت اصلی بین شارژر و آداپتور این است که شارژر برای شارژ کردن یک دستگاه قابل شارژ مانند باتری طراحی شده؛ اما آداپتور برای تامین انرژی دستگاههای الکترونیکی مانند لپ تاپ طراحی شده. در اینجا تفاوت ظریفی بین شارژر لپ تاپ و آداپتور لپ تاپ با موارد دیگر مثل شارژر موبایل وجود دارد:
- اگر باتری موبایل را دربیاورید و شارژر را به آن وصل کنید، نمیتوانید موبایل را روشن و با آن کار کنید. زیرا شارژر موبایل تنها برای شارژ باتری طراحی شده، و بهعنوان یک منبع تغذیه انرژی لازم برای کار کردن با آن (بدون باتری) را تامین نمیکند. تلفن همراه همیشه انرژی موردنیازش را از باتری میگیرد؛ چه شارژر وصل باشد، چه نباشد.
- اما اگر باتری لپ تاپ را بیرون بیاورید و آداپتور لپ تاپ را وصل کنید، خیلی راحت میتوانید لپ تاپ را روشن کنید؛ زیرا آداپتور انرژی لازم برای کار کردن با لپتاپ را (حتی بدون باتری) فراهم میکند. وقتی اداپتور لپ تاپ را وصل میکنید، دستگاه مستقیما به باتری متصل نمیشود. یک مدار اضافی در دستگاه وجود دارد تا باتری توسط آداپتور شارژ شود.
پس وقتی آداپتور را وصل میکنید، لپ تاپ انرژی لازم را از آداپتور میگیرد و کار میکند. همزمان باتری نیز شارژ میشود. وقتی آداپتور را جدا کنید، لپ تاپ انرژی را از باتری میگیرد و کار میکند. چون آداپتور لپ تاپ هم به عنوان یک آداپتور عمل میکند و هم یک شارژر، به آن شارژر لپ تاپ هم میگویند.
شارژر لپتاپ چگونه کار میکند؟
گفتیم که آداپتور لپ تاپ یا همان شارژر لپتاپ، یک منبع تغذیه خارجی است که برای دستگاههایی که باتری کار میکنند یا منبع تغذیه دیگری ندارند، استفاده میشود. آداپتورهای متناوب (AC) با کاهش نیاز به منابع تغذیه در اندازه استاندارد، به کاهش اندازه لپتاپها کمک میکنند.
همانطور که در تصاویر شارژر لپ تاپ میبینید، این قطعه از یک واحد مرکزی و کابل برق شارژر لپ تاپ تشکیل شده است. این واحد مرکزی انرژی را از پریز برق میگیرد، و آن را به جریان مستقیم (DC) تبدیل میکند که توسط سیستم استفاده میشود.
هر آداپتور لپ تاپ قدرت مشخصی دارد که با ولتاژ یا وات اندازهگیری میشود. از آنجا که میزان ولتاژ و نوع دوشاخه جهانی نیست، از شارژر لپ تاپ تنها برای دستگاههایی با نیازمندیها و اتصالات یکسان میتوان استفاده کرد.
در صورت لزوم، میتوان از یک آداپتور یونیورسال استفاده کرد که برای کار با بسیاری از دستگاهها طراحی شده است، و چندین نوع دوشاخه برای اتصال به دستگاهها نیز دارد. آداپتورهای یونیورسال ممکن است دامنه ولتاژ یا وات نیز داشته باشند، مانند 100 تا 240 ولت یا 70 تا 125 وات.
بخشهای مختلف شارژر لپ تاپ
در ادامه میبینیم شارژر لپتاپ از چه بخشهایی تشکیل شده است، و کار آنها را توضیح میدهیم:
اداپتور لپ تاپ
آداپتور لپ تاپ همان بخش حجیم شارژر است که ولتاژ و جریان مورد نیاز سیستم را آماده میکند، و به آن واحد مرکزی هم میگویند. بر اساس اهمیت کاربردهای یک لپ تاپ یا منبع الکتریسیته، عمدتا دو نوع آداپتور لپ تاپ وجود دارد:
آداپتور لپتاپ AC
آداپتورهای AC (برق متناوب) برای تامین ولتاژ و آمپر مورد نیاز سیستم از جریان برق DC استفاده میکنند. این آداپتورها جریان را تا حد نیاز سیستم کاهش میدهند. لازم به ذکر است که آمپر مورد نیاز دستگاه در واحد مرکزی آداپتور لپ تاپ تولید میشود.
آداپتور لپ تاپ DC
منابع برق DC (مانند اتومبیلها، صفحههای خورشیدی یا باتریها) معمولا ولتاژ پایینتر از ولتاژ مورد نیاز لپ تاپها تولید میکنند. بنابراین، برای گرفتن الکتریسیته از آنها و تبدیل آن به ولتاژی که لپ تاپ بتواند با آن کار کند یا باتریاش شارژ شود، به یک شارژر لپتاپ DC نیاز است.
کابل برق شارژر لپ تاپ
کابل برق شارژر لپ تاپ از پریز برق دیوار از طریق دو یا سه سوراخ با پایه دو یا سه شاخه به واحد مرکزی آداپتور متصل میشود. کابل برق شارژر لپ تاپ یک سیم AC است. به کمک این کابل است که میتوان آداپتور برق متناوب را به خوبی مدیریت کرد. ابن کابل از آداپتور نیز محافظت میکند و عمر آن را افزایش میدهد.
کابل برق شارژر لپ تاپ بسته به منطقه و نوع پریزهای آن ممکن است دوشاخه یا سهشاخه باشد، و به تبدیل نیاز داشته و یا نیاز نداشته باشد.
دو انتهای کابل یا سیم برق AC وجود دارد (الف) نوع متفاوتی از دوشاخه (از منطقه ای به منطقه دیگر متفاوت است) که برجسته ترین آنها به پریز برق دیواری متصل است و (ب) یک یا دو یا سه شاخه یا سوراخ های واحد مرکزی آداپتور.
کانکتور یا سر فیش شارژر لپ تاپ
واحد مرکزی یک آداپتور با یک سیم به دستگاه متصل میشود. اندازه و شکل سر فیش این کابل با توجه به برند و مدل لپ تاپ متفاوت است، و همگام با پیشرفت تکنولوژی مدام تغییر کرده است. هنگام خرید شارژر لپ تاپ حتما باید به شکل و اندازه این قطعه نیز توجه کنید. در ادامه انواع مختلف سر فیش شارژر لپ تاپ را معرفی کردهایم:
کانکتور استوانهای
کانکتور استوانهای احتمالا رایجترین نوع شارژرهای لپ تاپ است که با نامهای دیگری مثل کانکتور بشکهای یا کانکتور آستینی هم شناخته میشود. این سریها یک سیلندر توخالی عایقبندی شده هستند که به پورت برق دستگاه متصل میشوند.
کانکتور Snap and Lock
این کانکتور در ظاهر مانند کانکتور استوانهای است، اما دارای سه تا چهار پایه یا سوراخ است که در پورت برق لپ تاپ قفل میشوند. این فیش دارای سه یا چهار پایه است که توسط یک استوانه فلزی نازک احاطه شدهاند. این کانکتورها با نام کانکتورهای 3 پین و 4 پین کایکون (Kycon) نیز شناخته میشود.
کانکتور مغناطیسی
این مدل سر فیش شارژر لپ تاپ معمولا شکلی چهار ضلعی دارد، و به پورت برق دستگاه میچسبد. تعداد لپ تاپهایی که با چنین پورتها و کانکتورهایی ساخته میشوند، روز به روز درحال افزایش است.
کانکتور USB
در کنار سر فیش شارژر لپ تاپ مدل استوانهای، شارژرهای USB نیز بسیار معمول هستند. این کانکتور از یک سر توخالی به شکل مستطیل تشکیل شده است، و درون آن یک یا دو پین فلزی تخت وجود دارد.
کانکتور USB Type-C
این کانکتور که ظاهر جمعوجورتری در مقایسه با فیشهای یو اس بی معمولی دارد، بسیار سریعتر دستگاه را شارژ میکند. اندازه آن هم کوچکتر است و گوشههایی منحنی شکل دارد.
چگونه اطلاعات آداپتور و کابل برق شارژر لپ تاپ را بخوانیم؟
در بخش قبل دیدیم که هر آداپتور لپ تاپ جریان ورودی و متناوب خاصی را دریافت، و آن را به جریان خروجی مستقیم تبدیل میکند. به همین ترتیب، هر لپتاپ نیز جریان ورودی خاصی را قبول میکند. اگر زمانی مجبور به خرید یک آداپتور لپ تاپ (و نه کابل آن) شدید، باید مطمئن شوید که خروجی DC آداپتور با ورودی DC دستگاه شما یکیست.
تعیین خروجیها و ورودیهای شارژر لپ تاپ و خود دستگاه ممکن است کمی دشوار باشد. از این نظر میتوان اداپتورها را با کنسرو مقایسه کرد؛ برخی از تولیدکنندگان اطلاعات زیادی را روی برچسب شارژر لپتاپ قرار میدهند، و برخی به چند جزئیات کوچک اکتفا میکنند. اگر هیچ اطلاعاتی روی برچسب وجود ندارد، باید به شدت احتیاط کنید.
ولتاژ و جریان مهمترین موارد هستند. ولتاژ بر حسب ولت (V) و جریان بر حسب آمپر (A) اندازهگیری میشود. (احتمالا درباره مقاومت (Ω) نیز چیزهایی شنیدهاید، اما معمولا در شارژر لپ تاپ نشان داده نمیشود). البته علاوه بر اداپتور، ولتاژ و جریان را روی باتری یا در دفترچه دستگاه نیز میتوانید پیدا کنید.
ولتاژ شارژر
ولتاژ انرژی پتانسیلی است که با فشار دادن الکترونها به اطراف باعث جریان الکتریکی در مدار میشود. نماد آن با یک حرف V بزرگ ایتالیک یا E نشان داده می شود. ولتاژ مانند فشار آب و یک نیرو است. اگر این نیرو خیلی زیاد باشد، لوله شما میترکد. اگر هم خیلی کم باشد، دوش شما ممکن است اصلا کار نکند!
جریان (آمپر) آداپتور
برق نیرویی است که دیده نمیشود، اما احساس میشود. آمپر واحد اندازهگیری میزان جریان الکترون یا جریان در یک رسانای الکتریکی است. نماد آن با یک حرف اریب بزرگ A یا Amp نشان داده میشود. آمپر مانند سرعت جریان آب است. این سرعت به اندازه لولههای آب خانه شما بستگی دارد.
اگر منبع آب شما دبی پایینی داشته باشد، در عرض 10 دقیقه نمیتوانید استخر خود را پر کنید. اما اگر منبع آب بتواند ظرف 10 دقیقه استخر را پر کند، هنوز میتوانید از آن برای یک سیستم آبیاری قطرهای که فقط یک فنجان آب در روز میکشد استفاده کنید.
وات شارژر
وات مصرف انرژی یک دستگاه الکتریکی را نشان میدهد، و نماد آن حرف بزرگ W به صورت ایتالیک است. اگر ولتاژ شارژر لپ تاپ را در جریان آن ضرب کنید، وات مشخص میشود. اما تعداد وات به تنهایی به شما نمیگوید که آیا یک اداپتور لپ تاپ برای دستگاهتان مناسب است یا خیر.
تغییر در هر یک از این مفاهیم میزان ارسال برق به دستگاه را کاهش یا افزایش میدهد. توجه به این نکته مهم است، زیرا کمبود انرژی یعنی دستگاه درست شارژ نمیشود یا کار نمیکند. انرژی بیش از حد نیز به معنی افزایش دماست؛ یعنی پاشنه آشیل لوازم الکترونیکی.
نکته: فراموش نکنید که ورودی دستگاه باید با خروجی اداپتور لپ تاپ یکی باشد. این اگر ورودی دستگاه DC +12V / 5.4A است، باید یک شارژر لپتاپ با خروجی DC +12V / 5.4A تهیه کنید. اگر آداپتور یونیورسال دارید، مطمئن شوید که جریان مناسبی دارد؛ و ولتاژ و قطبیت (قطبهای مثبت و منفی) صحیح را انتخاب کنید.
اگر از شارژر لپتاپ نامناسب استفاده کنیم چه میشود؟
در حالت ایدهآل، ولتاژ، جریان و قطبیت آداپتور و دستگاه یکسان است. اما اگر به طور از شارژر لپ تاپ اشتباه استفاده کنید چه اتفاقی میافتد؟ نتایج احتمالی هر سناریو را در ادامه میبینید:
اگر قطبیت صحیح نباشد
اگر قطبهای مثبت و منفی آداپتور لپ تاپ با دستگاه سازگار نباشند، ممکن است چند اتفاق بیفتد:
- اگر خوش شانس باشید، هیچ اتفاقی نمیافتد و خسارتی وارد نمیشود.
- اگر بدشانس باشید، دستگاه شما آسیب میبیند.
- البته حالت سومی هم وجود دارد. برخی لپتاپها محافظی دارند که مانند یک فیوز عمل میکند؛ یعنی اگر اتصال قطبها مشکل داشته باشد، این قطعه میسوزد (همراه با دود و صدایی مانند ترکیدن). در این حالت ممکن است دستگاه همچنان با باتری کار کند، اما ورودی DC سوخته. برای رفع این مشکل محافظ را تعویض و یا دستگاه را سرویس کنید. خوشبختانه مدار اصلی آسیبی نخواهد دید.
اگر ولتاژ شارژر کمتر باشد
اگر ولتاژ آداپتور کمتر از دستگاه باشد، اما جریان یکی باشد، ممکن است دستگاه کار کند؛ البته نامنظم. در این حالت لپتاپ مانند آدمی است که فشار خون پایینی دارد. تأثیر ولتاژ پایین شارژر لپتاپ به پیچیدگی دستگاه بستگی دارد.
مثلا یک اسپیکر ممکن است به خوبی کار کند، اما صدایش مثل قبل زیاد نباشد. از طرفی، دستگاههای پیچیدهتر ممکن است با دیدن ولتاژ ناکافی خود را خاموش کنند. معمولا ولتاژ کم اداپتور لپ تاپ باعث آسیب یا کوتاه شدن عمر دستگاه نمیشود، اما نمیتوان مانند قبل با دستگاه کار کرد.
اگر ولتاژ بیشتر باشد
اگر شارژر لپ تاپ ولتاژ بالاتری نسبت به دستگاه داشته باشد اما جریان آن یکسان باشد، دستگاه با تشخیص ولتاژ اضافی به احتمال زیاد خود را خاموش میکند. اگر اینگونه نباشد، ممکن است دستگاه داغتر از حد نرمال شود. این موضوع عمر لپ تاپ را کاهش داده، و یا باعث آسیب فوری میشود.
اگر جریان آداپتور کمتر باشد
اگر ولتاژ آداپتور صحیحی داشته باشد، اما جریان نامی آداپتور کمتر از ورودی دستگاه باشد، ممکن است چند اتفاق بیفتد:
- دستگاه میتواند روشن شود، و صرفا جریان بیشتری را از آداپتور بگیرد (هرچند که آداپتور برای تامین چنین جریانی طراحی نشده است). این باعث گرم شدن بیش از حد آداپتور یا خرابی آن میشود.
- ممکن است دستگاه روشن شود، اما آداپتور نتواند ادامه دهد و باعث افت ولتاژ شود. اگر لپ تاپ با آداپتوری با جریان کم کار کند، ممکن است چراغ شارژ شدن باتری را ببینید، اما لپتاپ روشن نمیشود. یا ممکن است با برق کار کند، اما باتری شارژ نشود.
خلاصه اینکه استفاده از شارژر لپ تاپ با جریان پایینتر فکر خوبی نیست، زیرا باعث گرمای بیش از حد میشود.
اگر جریان بیشتر باشد
اگر آداپتور ولتاژ صحیحی داشته باشد، اما جریان آن از ورودی موردنیاز دستگاه بیشتر باشد، مشکلی ایجاد نخواهد شد. متلا اگر ورودی اعلام شده لپ تاپ شما 19V / 5A DC است، اما از آداپتور 19V / 8A DC استفاده می کنید، لپ تاپ شما همچنان ولتاژ 19 ولت مورد نیاز را دریافت میکند، اما فقط 5A جریان برق میکشد.
با این اوصاف، پیشنهاد ما این است که تا جای ممکن تنها از یک شارژر لپ تاپ استفاده کنید که کاملا به دستگاهتان همخوانی دارد.
روش نگهداری از اداپتور لپ تاپ
استفاده صحیح از شارژر لپ تاپ برای دستگاه بسیار مهم است، مخصوصا برای باتری پشتیبان. پس در استفاده و نگهداری آداپتور آگاهانه رفتار کنید تا مشکلی برای آن به وجود نیاید. مراقبت از آداپتور لپ تاپ و استفاده درست از آن در واقع یکی از بهترین روشها برای محافظت از ضررهای احتمالی به رایانه لپ تاپ است.
در ادامه به شما میگوییم چطور از اداپتور لپ تاپتان مراقبت کنید:
- از آنجا که آداپتور از طریق کابل برق شارژر لپ تاپ مستقیما به پریز و برق متصل میشود، بهتر است ابتدا دوشاخه یا سهشاخه را به پریز وصل کنید، و بعد کانکتور را به لپ تاپ بزنید. به اینکار احتمال جرقه زدن نیز از بین میرود. همچنین، زمانی که از آداپتور استفاده نمیکنید، دوشاخه آن را نیز از پریز جدا کنید.
- آداپتور لپ تاپ هنگام استفاده حسابی داغ میشود. به همین خاطر، سعی کنید آن را با چیزی نپوشانید (مثلا زیر فرش یا پتو). همیشه مطمئن شوید که هوا در اطراف شارژر جریان دارد، و آن را در مکانی با دمای خیلی بالا قرار ندادهاید. در حالت ایدهآل باید اداپتور لپ تاپ را در دمای اتاق (20 تا 25 درجه سانتیگراد) و در مکانی خشک و تمیز و دور از دسترس کودکان نگهداری کنید.
- شارژر لپ تاپ نباید از ارتفاع بیفتد، و ضربه و فشارهای بسیار قوی را تحمل کند چنین اتفاقاتی میتوانند به قطعات داخلی یا مدار اطلب آداپتور آسیب برساند. ضمنا اگر خود اداپتور یا کابل برق شارژر لپ تاپ خیس شدند، تحت هیچ شرایطی آن را به لپ تاپ متصل نکنید؛ مگر اینکه خوب بررسی و خشک شده باشند.
- وقتی میخواهید شارژر لپتاپ را از دستگاه جدا کنید، هرگز آن را از سیم نکشید. بلکه همیشه کانکتور را بگیرید و به آرامی آن را از پورت دستگاه بیرون بکشید. علاوه بر این، زمانی که کانکتور به دستگاه وصل است، آن را درون کیف نگذارید و جابجا نکنید. آن را از جایی نیز آویزان نکنید (مثلا از روی میز). این بیدقتیها و موقعیتهای خطرناک میتوانند به شارژر لپ تاپ آسیبهای جدی وارد کنند.
- وقتی میخواهید سیمهای آداپتور را جمع کنید، آن را به شکل مارپیج دور واحد مرکزی نپیچید همیشه سیم را جداگانه و بدون اعمال فشار جمع کنید، و با چسب مخصوص خود سیم آن را نگه دارید. به این ترتیب خطر اتصالی و قطع شدن سیمهای اداپتور لپ تاپ به صفر میرسد.
- سر فیش شارژر لپ تاپ را با اشیای تیز دستکاری نکنید، تا اتصال کوتاه اتفاق نیفتد. استفاده از شارژر اتصال کوتاه شده برای لپتاپ نتیجه خوبی ندارد.
- برای اینکه دستگاهتان بتواند در بهینهترین خالت ممکن کار کند، همیشه از شارژر لپ تاپ اصلی یا پیش فرض کارخانه استفاده کنید.
علت سوختن شارژر لپ تاپ
حس کردن بوی سوختگی از آداپتور لپ تاپ نشانه هشدار دهندهای است. در این حالت باید قطعه را تعویض یا آن را به دقت بررسی کرد. اگر هنگام استفاده از آداپتور لپ تاپ بوس سوختن پلاستیک را احساس کردید، بلافاصله آن را از پریز و دستگاه جدا کنید. اگر سریع اقدامی انجام ندهید، ممکن است شما بمانید و یک لپ تاپ خراب.
بوی سوختن پلاستیک ممکن است به خاطر خود شارژر باشد. شما باید عایق پلاستیکی کابل برق شارژر لپ تاپ را به دقت بررسی کنید. هرجا که سیمها را دیدید، یعنی همانجا جرقه اتفاق افتاده و پلاستیک آب شده است. اگر روکش کابل سالم بود، سر فیش شارژر لپ تاپ را بررسی کنید. ممکن است کانکتور آب شده باشد. این صحنه به ما میگوید که بین کانکتور شارژر و سوکت لپ تاپ اتصال کوتاه اتفاق افتاده است.
نکته: با هرکدام از این موارد روبرو شدید، نسبت به هیچکدام بیاعتنا نباشید.
اما علت سوختن شارژر لپ تاپ در این حالت چیست؟ اتصال کوتاه معمولا هنگامی اتفاق میافتد که انرژی به راحتی و از سوکت تا مادربرد رایانه لپ تاپ به گردش در نمیآید. در طول این مدت، گرمای زیادی ایجاد میشود. گرم شدن بیش از حد میتواند به سرعت عایق دور کابل برق شارژر لپ تاپ یا اجزای پلاستیکی مختلف نزدیک به کانکتور را نرم کند. هنگامی که این ایراد ظاهر میشود، بهتر است فورا آداپتور لپ تاپ خود را به یک متخصص برسانید تا آن را بررسی کند.
هر چند متخصصس که به آن مراجعه میکنید، حتما میتواند شارژر دستگاه شما را به دریافت هزینهای معقول تعمیر کند، ولی ما پیشنهاد میکنیم دوباره به چنین شارژری اعتماد نکنید. اگر چنینی شارژی دوباره مشکل بهم بزند، مطمئن باشید خسارت جدیتری را به خود و همچنین دستگاه وارد خواهد کرد. پس بهتر است یک شارژر لپتاپ جدید بخرید.
از همراهی شما تا انتهای مطلب سپاسگزاریم. امیدواریم این مطلب به خوبی شما را با طرز کار شارژر لپ تاپ، نحوه نگهداری از آن و سایر مسائل پیرامون آن آشنا کرده باشید. اگر سوال دیگری درباره انواع شارژر لپ تاپ، روش تعمیر و نگهداری از آنها دارید، میتوانید پاسخ خود را در مقالات آموزشی ما درباره این قطعه مهم پیدا کنید.
در صورتی که قصد خرید انواع شارژر لپ تاپ ایسوس، لنونو، دل، اچ پی و … را نیز داشته باشید، میتوانید از فروشگاه دیدن کنید.